Polskiego bohatera romantycznego cechuje, oprócz standartowych wzorców takich jak przemiana wewnętrzna czy egoizm, cechuje postawa narodowowyzwoleńcza oraz silna wola w podejmowaniu kolejnych działań. Jemu również jest przypisana rola obrońcy, zbawiciela ojczyzny. Jednakże żadnemu bohaterowi romantyzmu polskiego nie udaje się tego dokonać. Taką postacią jest m.in. Kordian z dramatu Juliusza Słowackiego pod tym samym tytułem. Co w jego przypadku zadecydowało o klęsce? Strach, obłąkanie, czy może coś innego? I tu rodzi się pytanie: czy Kordian był potencjalnym bohaterem czy może p szaleńcem? Czy był jakikolwiek sens w tym co robił choć szanse powodzenia były małe? Odpowiedzi na te pytania można znaleźć w scenie 6. aktu III omawianego dzieła.
W wyżej wymienionej scenie Szatan pod postacią jednego z doktorów rozmawia z Kordianem w szpitalu psychiatrycznym, który trafił tu zaraz po tym jak zastano go nieprzytomnego pod drzwiami sypialni carskiej. Zamach nie udał się z powodu słabej psychiki bohatera. Poznajemy go najpierw jako 15-letniego chłopca targanego nieszczęśliwą miłością oraz brakiem sensu życia. Po nieudanym samobójstwie, kilka(naście) lat później, podróżował po świecie i poznał brutalną a zarazem smutną prawdę o ludziach, po czym odnalazł cel w swoim życiu – hiczym jak Winkelried poświęci się za ojczyznę . Niestety zabójstwo cara go przerosło.
Doktor-Diabeł spotyka się z Kordianem nie po to by go leczyć, lecz by go uświadomić o jego bezsensownym czynie (które i tak zakończyło się fiaskiem). Główny bohater usprawiedliwia się chęcią wyzwolenia Polski , które stałoby się możliwe po śmierci Mikołaja I, oraz tym, że tę misję powierzył mu sam Bóg. Szatan na potwierdzenie swych słów przedstawia Kordianowi dwu obłąkanych. Jeden Pierwszy z nich uważa się za krzyż Chrystusa, drugi za Atlasa. Oboje twierdzą, že się poświęcili dla dobra ludzkości . Doktor chce w ten sposób pokazać dwie rzeczy: to, że jeśli dojdzie do bohaterskich czynów to przy okazji cierpi na tym też sam heros – co u Kordiana objawia się w załamaniu psychicznym, pobytem w wariatkowie i pewną bliską śmiercią w wyniku egzekucji z rozkazu cara – oraz to, że niedoszły zamachowiec jest taki sam jak ci dwaj pacjenci szpitala. Kordian próbuje odpierać tez zarzuty jednak obecna sytuacja go przerasta i coraz bardziej jest świadom swego błędu, niepowodzenia. Nadal jednak opowiada się za czynną walką z wrogiem i nie żałuje tego co zrobił ( a właściwie tego co miał zamiar zrobić).
Głupiec czy bohater? Uzyskanie jednoznacznej odpowiedzi na pytanie zawarte w tytule pracy będzie bardzo trudne. Szybkie nieprzemyślane działanie, kierowanie się uczuciami, słaba psychika, trudna przeszłość, życie we własnym świecie, brak zrozumienia, samotność oraz tezy Doktora świadczą jak najbardziej o tym,że Kordian jest szalony. Innym mocnym argumentem byłoby założenie, że jego rozmow▄a z lekarzem nie jest wcale kontaktem Z Szatanem, a poprostu jest wymysł bohatera. Z drugiej strony postać ma jednak to coś z bohatera narodowego, Winkelrieda. Trzeba pamiętać, że ów Doktor jest tylko ludzką postacią czarta który chce zniszczyć psychicznie spiskowca. Przede wszystkim jednak Kordian był patriotą, dążył do wolności i miał nadzieję, że masy pójdą zar nim by odnieść zwycięstwo w słusznej sprawie.
